Kamus Demografi Pelbagai Bahasa, Edisi Kedua, Volum Bahasa Malaysia

Penolak tuntutan : Penaja Demopaedia tidak semestinya bersetuju dengan kesemua definisi yang terkandung dalam Kamus versi ini. Pengharmonian edisi kedua Kamus Demografi Pelbagai Bahasa adalah suatu proses berterusan. Sila rujuk laman perbincangan untuk komen selanjutnya.

310

Dalam banci, terdapat perbezaan antara penduduk bermastautin¹ atau penduduk de jure¹ bagi sesuatu kawasan, yang terdiri daripada penduduk yang biasanya tinggal di kawasan tersebut, dan penduduk sebenar², atau penduduk de facto² adalah penduduk yang berada di kawasan tersebut pada hari banci. Dalam penduduk bermastautin, mangkir sementara⁴ adalah termasuk dalam pemastautin tetap³ pada hari banci; penduduk sebenar terdiri daripada pemastautin dan pelawat⁵ atau penduduk sementara⁵. Dua kaedah bancian tersebut akan memberikan keputusan yang berbeza. Tempat di mana seseorang tinggal dipanggil tempat kediaman⁶. Bagi tujuan pentadbiran, mereka yang tinggal dalam komuniti yang besar (cth. sekolah berasrama, berek askar, penjara dll. (cf. 110-5*) selalunya akan dibanci secara berasingan. Mereka ini membentuk penduduk institusi⁷. Kaedah tertentu digunakan untuk membanci gelandangan⁸ atau orang yang tidak mempunyai tempat tinggal yang tetap⁸.

311

Di kebanyakan negara, kawasan luar bandar¹ ditakrifkan sebagai daerah pentadbiran di mana saiz penduduk adalah di bawah apras yang tertentu (selalunya 2,000). Kawasan-kawasan lain dipanggil kawasan bandar². Penduduk luar bandar³ adalah penduduk yang tinggal di kawasan luar bandar, penduduk bandar⁴ adalah penduduk yang tinggal di kawasan bandar. Definisi tertentu bagi penduduk luar bandar dan bandar mendorong untuk membezakan kategori pertengahan yang dirujuk sebagai penduduk separa bandar⁵.

312

Kepadatan penduduk¹ adalah indeks yang digunakan untuk menunjukkan hubungan antara penduduk dan kawasan di mana mereka tinggal. Indeks kepadatan² yang paling mudah diperolehi dengan membahagikan jumlah penduduk dengan kawasan dan umumnya diterangkan sebagai bilangan individu bagi setiap ekar, kilometer persegi atau baru persegi. Selerakan penduduk³ bergantung kepada jenis penempatan⁴, penempatan berkumpulan⁵ atau penempatan berselerak⁶. Beberapa penulis telah mengira pusat penduduk⁷ bagi sesuatu kawasan melalui kaedah yang digunakan untuk mencari pusat graviti yang digunakan dalam matematik; setiap individu dalam populasi diberikan pemberat yang sama.

313

Apabila corak penempatan bagi populasi yang berbeza dibandingkan dan faktor-faktor selain daripada kawasan permukaan diambilkira, indeks kepadatan bandingan¹ kadangkala dikira. Terdapat pelbagai indeks lain seperti kepadatan penduduk bagi setiap unit kawasan suai tani² dan kepadatan penduduk tani bagi setiap unit kawasan suai tani³. Kadangkala, indeks-indeks ini adalah berdasarkan kepada kawasan bertanam⁴ berbanding kawasan suai tanam⁵. Kepadatan tersebut boleh dinyatakan sebagai hubungan antara penduduk dan jumlah sumber ekonomi; kepadatan potensi maksimum⁶ atau daya tampung penduduk⁶ menunjukkan hubungan antara sumber dan penduduk maksimum yang boleh disokong oleh sumber tersebut. Konsep kepadatan optimum⁷, cth., kepadatan yang akan memberikan pendapatan sebenar bagi setiap orang yang maksimum dengan sumber yang tertentu, yang digunakan dalam teori kependudukan.