Kamus Demografi Pelbagai Bahasa, Edisi Kedua, Volum Bahasa Malaysia

Penolak tuntutan : Penaja Demopaedia tidak semestinya bersetuju dengan kesemua definisi yang terkandung dalam Kamus versi ini. Pengharmonian edisi kedua Kamus Demografi Pelbagai Bahasa adalah suatu proses berterusan. Sila rujuk laman perbincangan untuk komen selanjutnya.

110

Unit statistik¹ asas yang digunakan dalam demografi adalah individu² atau orang². Istilah ketua² turut digunakan tetapi penggunaannya kini semakin kurang. Isirumah³ adalah satu unit sosio-ekonomi yang mengandungi beberapa individu yang tinggal bersama. Definisi statistik bagi isirumah adalah berbeza. Menurut definisi yang dicadangkan oleh piawaian antarabangsa, isirumah mengandungi sekumpulan individu yang berkongsi tempat kediaman (120-1) dan makanan yang utama. Istilah seperdiangan³ telah digunakan pada masa lalu yang menunjukkan bahawa ahli isirumah yang lepas pernah berkongsi sumber api yang sama. Klasifikasi isirumah turut berbeza antara negara. Kebanyakan klasifikasi melibatkan perbezaan dua jenis: isirumah persendirian⁴ dan isirumah kolektif⁵. Individu yang tinggal bersendirian dikategorikan sebagai isirumah perseorangan⁶. Penumpang⁷ adalah seseorang selain daripada pembantu rumah yang tidak mempunyai hubungan dengan ahli isirumah yang lain dan berkongsi makanan dengan isirumah tersebut. Sebaliknya, penyewa⁸ atau penyewa bilik⁸ tidak berkongsi makanan dengan ahli isirumah lain.

111

Apabila isirumah persendirian (110-4) mengandungi beberapa individu, mereka dipanggil ahli-ahli isirumah¹ dan salah seorang daripada mereka akan menjadi ketua isirumah². Tiada syarat yang dikenakan bagi menjadi ketua isirumah; kebiasaannya pencari nafkah utama³ akan menjadi ketua isirumah. Pada kebanyakan banci, terdapat soalan bagi mengetahui hubungan⁴ (114-3*) bagi setiap ahli isirumah dengan ketua isirumah. Ini membolehkan perbezaan dilakukan antara kumpulan yang berbeza dalam isirumah komposit⁵ atau isirumah kompleks⁵ yang mengandungi ahli-ahli bagi lebih daripada satu keluarga asas atau keluarga nuklear (113-1). Isirumah komposit atau kompleks boleh dipecahkan kepada beberapa nuklei⁶ iaitu nukleus primer⁷ dan nuklei sekunder⁸. Nuklei biasanya dipanggil sebagai keluarga (112-1). Keluarga primer⁹ is that of the household head when it is defined, the others are called keluarga sekunder¹⁰. Saiz isirumah¹¹ menunjukkan bilangan individu yang terdapat dalam setiap isirumah.

112

Keluarga¹ (cf. § 113 and § 115) adalah berbeza daripada isirumah (110-3). Ia ditakrifkan dengan hanya mengambilkira hubungan yang wujud hasil daripada perkahwinan, reproduksi atau pengambilan anak angkat,yang kesemuanya dikawal selia oleh undang-undang atau adat. Hubungan asas yang wujud antara pasanganyang berkahwin - dan yang wujud antara pasangan sebagai ibubapa², sebagai contoh, bapa³ dan ibu⁴, dan anak-anak⁵, sebagai contoh, anak-anak lelaki⁶ dan anak-anak perempuan⁷ .

113

Ibubapa dan anak-anak dirujuk sebagai keluarga asas¹, atau keluarga nuklear¹. Abang² dan kakak³ tanpa dibezakan mengikut jantina dipanggil seketurunan⁴ atau saudara kandung⁴. Saudara kandung dengan hanya mempunyai salah satu ibubapa yang sama dipanggil saudara tiri lelaki⁵ atau saudara tiri perempuan⁶. Keluarga luas⁷ adalah unit keluarga yang lebih besar umumnya terdiri daripada kombinasi keluar-keluarga asas. keluarga luas menegak⁸ mengandungi tiga atau lebih generasi yang tinggal dalam isirumah yang sama atau hampir antara satu sama lain. Keluarga luas mendatar⁹ mengandungi saudara kandung dengan pasangan dan anak-anaknya yang tinggal bersama. Keluarga luas menegak boleh membentuk jenis yang lebih khusus seperti keluarga tenggek¹⁰ di mana hanya waris dan ahli keluarganya sahaja yang akan kekal tinggal dengan ibubapa mereka.

114

Individu-individu yang mempunyai hubungan melalui keturunan¹ yang sama daripada leluhur² atau nenek moyang² yang sama dipanggil saudara sedarah³ atau saudara genetik³. Istilah sanak³ dan kumpulan persanakan³ juga turut digunakan. Darjah perhubungan⁴ umumnya dikira dengan merujuk kepada beberapa langkah sebelum nenek moyang, tetapi terdapat pelbagai kaedah berbeza untuk mengiranya. Hubungan asas dalam setiap langkah tersebut adalah hubungan anak-ibubapa⁵ (cf. 112-6* dan 112-7*) bagi anak terhadap ibubapa, yang mana adalah salingan bagi keibubapaan⁶ (112-2*) cth. hubungan bagi pasangan atau bapa atau ibu dengan anak⁷ atau progeni⁷. Hubungan darah perlu dibezakan daripada hubungan perkahwinan⁸, iaitu berlakunya perkahwinan antara satu pasangan dan sanak yang lain..

115

Keluarga¹ (cf. 112-1) sebagai satu unit dalam pengajian demografi mewakili kesemua atau sebahagian daripada keperluan isirumah (110-3) yang perlu ditakrifkan dan takrifan tersebut adalah berbeza mengikut tujuan. Keluarga statistik¹ atau keluarga banci¹ umumnya mengandungi kesemua ahli bagi isirumah yang mempunyai kaitan darah, pengambilan anak angkat atau perkahwinan. Keluarga statistik tidak boleh mengandungi lebih daripada satu isirumah, walaupun isirumah tersebut mempunyai lebih daripada satu keluarga. Di beberapa negara, definisi bagi keluarga statistik mungkin menyamai keluarga biologi (113-1); kebiasaannya, definisi tersebut adalah berdasarkan kepada keluarga nuklear² yang mengandungi sama ada pasangan berkahwin yang tidak mempunyai anak, pasangan berkahwin yang mempunyai seorang atau lebih anak tidak pernah berkahwin atau seroang ibubapa yang mempunyai seorang atau lebih anak tidak berkahwin. Pasangan berkahwin yang tinggal bersma anak-anak dipanggil keluarga tradisional³. Keluarga porak peranda⁴ adalah keluarga di mana salah seorang daripada ibubapa telah meninggal dunia, bercerai atau berpisah. is one in which one of the parents has been lost by death, divorce or desertion.}} Keluarga di mana salah seorang penjaga, bercerai atau berpisah tinggal bersama bersama anak-anak boleh juga dipanggil sebagai keluarga ibubapa tunggal⁴. Pasangan yang berkahwin, balu/deda atau bercerai/berpisah masa masa deklarasi yang tidak mempunyai anak yang tinggal bersama dalam isirumah tersebut mungkin mempunyai nama khusus seperti di Jerman iaitu keluarga sisa (“Restfamilie”)⁵. Apabila jenis-jenis keluarga ini tinggal dalam isirumah yang sama, ia dipanggil isirumah keluarga⁶.

116

Dalam demografi, istilah generasi¹ merujuk kepada sekumpulan individu yang lahir dalam tempoh masa tertentu. Istilah kohort² merujuk kepada sekumpulan individu yang mengalami peristiwa tertentu dalam tempoh masa tertentu: oleh itu, kohort kelahiran adalah sinonim dengan generasi 116-1, kohort perkahwinan adalah sekumpulan individu yang berkahwin dalam tempoh tertentu. Dalam demografi seperti juga genealogi, istilah generasi³ boleh juga digunakan untuk menggambarkan keturunan bagi sekumpulan individu 116-1. Oleh itu, anak-anak bagi sekumpulan migran biasanya dirujuk sebagai generasi kedua⁹. Kadangkala, istilah generasi ketiga atau keempat juga digunakan. Generasi boleh merujuk kepada umur semasa penduduk, sebagai contoh, generasi muda⁶, generasi umur pertengahan⁷ atau generasi dalam kehidupan perdana⁷ dan generasi tua⁸ manakala had umur selalunya memerlukan penjelasan lanjut. Kohort bagi individu yang dilahirkan semasa tempoh yang lepas adalah berkaitan dengan kadar kelahiran yang rendah (atau tinggi) boleh dirujuk sebagai kohort kadar kelahiran rendah¹¹ (atau kohort kadar kelahiran tinggi¹⁰). Kadangkala, pertimbangan dihadkan hanya kepada satu jantina sahaja, oleh itu generasi lelaki⁴ atau generasi bapa⁴ adalah anak lelaki bagi generasi lelaki, generasi perempuan⁵ atau generasi ibu⁵ adalah anak perempuan bagi generasi perempuan. Perbezaan ini biasanya digunakan apabila tempoh bagi satu generasi atau min selang antara generasi yang berturutan dikira. (cf. 713-1).